Negatieve gedachtes

24 februari 2024

Als je last hebt van sociale angst vind je het vaak moeilijk om lief voor jezelf te zijn. Streng voor jezelf zijn is veel gemakkelijker. Je negatieve gedachtes zijn als dat rottige stemmetje in je hoofd die je naar beneden haalt.

Het stemmetje die je vertelt dat je niet goed genoeg bent, niet mooi genoeg, niet slim genoeg. Die jou tegenhoudt om vanuit volle potentie te leven.

Dat stemmetje kan boos zijn, maar ook op andere manieren naar voren komen. Je eigen successen bagatelliseren valt bijvoorbeeld ook onder negatieve gedachtes. Jezelf geen ruimte geven om fouten te maken, streng zijn voor jezelf en dingen te persoonlijk aantrekken zijn ook voorbeelden van negatieve gedachtes.

Negatieve gedachtes worden ook wel negatieve zelfpraat genoemd. Het is de manier waarop je over en tegen jezelf praat. Vaak heb je de gedachtes niet eens zo in de gaten en schieten de gedachtes onbewust door je hoofd.

Een complimentje wegwuiven, pissig op jezelf worden als je een fout hebt gemaakt, jezelf de schuld geven als een collega tegen je snauwt. Allemaal voorbeelden van negatieve zelfpraat. Het gaat zo snel en vaak doe je het al zo lang dat je er aan gewend bent geraakt.

Toch is negatieve zelfpraat erg schadelijk voor je mentale gezondheid. Elke keer als je zo negatief over jezelf denkt of praat, brokkelt je zelfvertrouwen een klein beetje af. Het zorgt ervoor dat je belemmerende overtuiging nog dieper ingeroest raakt.

Negatieve gedachtes kunnen lang in stand blijven, omdat ze zich soms vermommen. Dan komen je negatieve gedachtes of zelfpraat naar voren in bescheidenheid of aanpassingsvermogen. Want wanneer ben je negatief over jezelf en wanneer val je jezelf echt af?

In Nederland hebben we bescheidenheid zowat tot een sport gemaakt. Het wegwuiven van een complimentje lijkt normaal geworden. Toch begrijpt ons brein dit eigenlijk helemaal niet. Die voelt niet dat het compliment wel geaccepteerd is, maar het wegwuiven er bij hoort.

Onderscheiden wanneer je echt negatief over jezelf praat is dus niet altijd eenvoudig. We vinden mensen gauw opscheppers of vol van zichzelf. Maar geloof mij. Een beetje vol van jezelf zijn brengt je een heel eind in deze wereld. In ieder geval zelfliefde.

Soorten negatieve gedachtes

Niet alle negatieve gedachtes zijn hetzelfde. Om je negatieve gedachtes beter te leren kennen kunnen we onderscheid maken in verschillende soorten negatieve gedachtes. Ik benoem hier de soorten gedachtes en hoe ze zichtbaar worden.

Gedachten lezen

Zonder dat je bewijs hebt vul je in wat de ander waarschijnlijk denkt.

Iemand reageert niet op je appje, maar heeft het wel gelezen. Je vraagt er niet naar, maar bedenkt je dat deze persoon waarschijnlijk op dit moment helemaal niet op jou zit te wachten.

Dat hij bijvoorbeeld geen tijd heeft om te antwoorden komt niet in je op.

Waarzeggen

Het voorspellen van de toekomst, zonder dat je hier bewijs van hebt. Ook wel doemdenken.

Je hebt een onvoldoende terug gekregen op je toets. De moed zakt je in de schoenen en je denkt: ‘ik ga deze hele opleiding nooit halen. Ik kan beter stoppen.’

Je emoties veroordelen

Je eigen emoties niet willen accepteren en er een negatief oordeel aan hangen.

Je hebt een heel fijn leven, een fijne baan en alles goed voor elkaar. Toch voel je je somber. Dit mag je niet van jezelf, want je hebt het toch zo goed voor elkaar? Waarom ben je dan zo somber?

Moeten

Het achteraf straffen van jezelf door te zeggen: ‘ik had dit gemoeten.’

Iemand heeft je beledigd en je was zo geschrokken dat je er niks van hebt gezegd. Je kunt je daarna helemaal gek maken met wat je had moeten zeggen, zodat je wel voor jezelf opgekomen was.

Personalisatie

Je volledig verantwoordelijk voelen voor dingen waar je geen controle over hebt.

Sinds je in de ziektewet zit hoor je weinig meer van je vrienden. Je denkt bij jezelf: ‘ Het ligt aan mezelf. Ik moet vaker wat van me laten horen.’

Overgeneralisatie

Het trekken van een conclusie uit een enkele gebeurtenis.

Iemand anders heeft die leuke baan gekregen waar je op hebt gesolliciteerd en je denkt: ‘zie je wel. Ik ga nooit een leuke baan vinden.’

Uitvergroten

Je negatieve dingen onder de loep nemen en overdrijven.

Je therapeut belt, omdat je de afspraak vergeten bent. Na het gesprek kun je alleen maar denken: ‘Nu vind de therapeut mij vast heel erg laks en onbetrouwbaar.’

Minimaliseren

Je positieve dingen afwijzen en onbelangrijk maken.

Je krijgt een complimentje over je outfit, maar wuift het weg en zegt: ‘dit is al heel oud hoor, ik moest de was doen, vandaar dat ik het aan heb.’

Reactie plaatsen