Is sociale angst erfelijk of aangeleerd?

Op de vraag of sociale angst erfelijk of aangeleerd is, kan geen waterdicht antwoord gegeven worden. Er zijn verschillende oorzaken die te maken hebben met het ontstaan van sociale angst. Erfelijkheid is ook een element dat onderzocht is.

Uit onderzoek is gebleken dat er geen gen voor sociale angst is. Het is dus niet dat je dezelfde stofjes hebt. Toch is het wel zo dat angststoornissen bij verschillende mensen in de familie voor kunnen komen. Als je een angststoornis hebt, kan je kind er ook gevoelig voor zijn. Het is alleen niet helemaal duidelijk hoeveel hiervan te wijten is aan erfelijkheid, of dat het toch te maken heeft met aangeleerd gedrag. Daarom bespreek ik in dit artikel de vraag: is sociale angst erfelijk of aangeleerd? Dit is wat je leest:

1. Onderscheid tussen sociale angst en sociale angststoornis
2. Kijk eens naar jouw familie
3. Sociale angst en cultuur
4. Praten over sociale angst
5. Sociale angst: erfelijk én aangeleerd?

Onderscheid tussen sociale angst en sociale angststoornis

Om erfelijkheid wat duidelijker te maken, maak ik een onderscheid tussen sociale angst en een sociale angst stoornis. Ik geloof dat iedereen in meer of mindere mate last heeft van sociale angst. Het wil echter niet zeggen dat het je zo belemmerd dat je je dagelijks dingen niet meer kan doen. Als je een sociale angststoornis hebt is dat wel het geval. De problemen zijn dusdanig heftig dat het je dagelijks leven belemmerd.

Om me heen zie ik ontzettend veel sociale angst. Dingen waar ik tegenaan loop, zijn dingen waar andere, ‘normale’ mensen ook tegenaan kunnen lopen. Dat is ook het lastige van sociale angst, het is eigenlijk zo gewoon dat het onderschat wordt. Je ziet het zoveel om je heen, waarschijnlijk zelfs in je familie, dat het onduidelijk wordt of sociale angst erfelijk of aangeleerd is.

Kijk eens naar jouw familie

Als ik naar de leden van mijn gezin kijk, zie ik dingen van mezelf terug. Mijn moeder loopt ook tegen dezelfde klachten aan als ik. Ook zie ik bij andere gezinsleden bepaalde trekken en gedachtegangen terug. Het is niet zo verstoord als bij mij, maar het is vaak wel een kleine vorm van wat ik denk.

Waarom ik de enige ben die hierin vastgelopen is, heeft te maken met mijn omgeving en wat ik meegemaakt heb. De ervaringen die ik heb opgedaan op school, stage en werk, maar ook in mijn relatie(s) hebben me gevormd tot wie ik ben.

Unieke momenten die niemand anders mee heeft gemaakt in die volgorde. Toch is het goed om eens om je heen te kijken naar je gezinsleden, of zelfs verder dan dat.

Wat voor mentale kwetsbaarheid zie je om je heen? Misschien heb je wel een zus die heel erg angstig op haar geld zit en niks uit wil geven. Of is je tante ontzettend oordelend over bepaalde mensen. Iedereen heeft zijn eigen angsten.

De kans is groot dat je een bepaalde vorm die je bij jezelf ziet ook wat terugziet in de familie om je heen.

Je DNA bestaat uit stukjes van vier generaties voor jou. Van iedereen krijg je een beetje mee. In mijn ogen is het daarmee eigenlijk onmogelijk dat mentale kwetsbaarheid, of sociale angst, niet erfelijk is. Het is als een vlammetje in je DNA, die door externe omstandigheden aangewakkerd kan worden. Dit DNA heeft invloed op de vraag of sociale angst erfelijk of aangeleerd is.

Sociale angst en cultuur

Elke familie heeft zijn eigen cultuur en manier van omgang. Misschien ben je wel een religieuze familie, ging je vroeger elke zondag naar de kerk. Of was er bij jou thuis een bepaalde standaard qua school waar je minstens aan moest voldoen. Elke familie heeft zijn eigen waarden en cultuur.

Je ouders krijgen dingen mee van hun ouders. Zij hebben ook weer dingen meegekregen van hun ouders. Natuurlijk veranderd er binnen elk gezin ook het een en ander, maar je neemt altijd dingen met je mee. Hoe ouder je wordt, hoe meer je zult merken dat je veel meer op je ouders lijkt dan je dacht, of hoopte. Stef Bos zingt niet voor niks “papa, ik lijk steeds meer op jou!”

Ik geloof dat die cultuur iets heel waardevols is. Het maakt je gezin en familie een eenheid. Maar het wil niet zeggen dat al die onderdelen altijd gezond zijn. Soms zijn er dingen die je zelf absoluut anders wil doen dan jouw ouders. Het belangrijkste is om goed te luisteren en te observeren. Wat gebeurt er in mijn gezin? Hoe reageren mijn ouders op mij en op elkaar? Hoe diep kan ik gaan met mijn familieleden?

De cultuur van jouw gezin kan ook zorgen voor een gebrek aan emotionele steun, een van de signalen van emotionele verwaarlozing. Dit is als je ouders jou niet kunnen (of willen) ondersteunen in jouw emotionele behoeften als kind. De invloed van emotionele verwaarlozing in jouw volwassen leven kan ontzettend groot zijn, want emotionele verwaarlozing veroorzaakt sociale angst en depressieve klachten.

Praten over sociale angst

Het kan zijn dat het niet zo eenvoudig is om met je familie te praten over je sociale angst. Er heerst veel onbegrip rondom mentale kwetsbaarheid en dat houdt niet op binnen je familie.

Ik heb schrijnende verhalen gehoord van mensen die nog thuis woonden en geen begrip kregen van hun ouders. Zelf heb ik het geluk dat ik erg open kan praten met mijn ouders en daar ben ik heel erg dankbaar voor. Het is niet voor iedereen eenvoudig om naar binnen te kijken en te reflecteren.

Wees daarom voorzichtig in het stellen van een diagnose. Zeg niet tegen iemand: ik denk dat jij sociale angst hebt. Dat kan namelijk nogal heftig zijn.

Wat je wel kunt doen is vertellen over wat jij ervaart. Delen hoe dat voor je voelt. Misschien herkennen ze zichzelf in je verhalen en zullen ze zich openstellen.

Sociale angst: erfelijk én aangeleerd?

Mijn conclusie is dat sociale angst een beetje van beide is, zowel erfelijk als aangeleerd. Ik zie bij veel familieleden om me heen dezelfde mentale kwetsbaarheid. Dat komt ook bij mijn grootouders vandaan. Maar we zijn ook allemaal opgegroeid in de vrijgemaakte kerk, waar bijna niemand van mijn neefjes en nichtjes nog heengaan. Dat kan weer te maken hebben met aangeleerd gedrag. We hebben eenzelfde opvoeding genoten.

Wat denk jij? Is sociale angst erfelijk of aangeleerd?

Liefs,

Linda

Laatst bijgewerkt op 4-3-2024