5 dingen die je moet weten over sociale angst

Er zijn een aantal dingen die je moet weten over sociale angst als je worstelt met sociale angstklachten. Hoe meer je weet over sociale angst, hoe beter je jezelf leert begrijpen. In Nederland is er helaas nog niet zoveel informatie beschikbaar over sociale angst. Omdat wij een verzorgingsstaat hebben dient de overheid vergoeding te bieden voor onderzoek naar sociale angst. In het buitenland zijn veel meer ervaringsdeskundigen en coaches die zich bezig houden met sociale angst.

De afgelopen jaren heb ik veel research gedaan naar wat sociale angst nou precies inhoudt. Daarbij heb ik veel gebruik gemaakt van Canadese, Amerikaanse en Engelse websites. Het heeft me een veel completer en duidelijker beeld gegeven van sociale angst en dat wil ik graag met jou delen.

Sociale angst is in mijn ogen een veel groter probleem dan de cijfers nu weergeven. Je kunt echt gediagnosticeerd worden met een sociale angststoornis, maar ik geloof dat sociale angst in heel veel verschillende gradaties voorkomt. De een kan hierdoor nog prima zijn of haar leven lijden en de ander heeft daar een stuk meer moeite mee.

Met de komst van het internet zijn vooral millenials gevoelig geworden voor sociale angst. Er is meer zicht op elkaar en we zien maar een fractie van iemand online, wat onzeker kan maken. Leer daarom wat sociale angst inhoudt en kijk wat het voor jou betekent. Als je begrijpt hoe sociale angst in elkaar zit, zal je de wereld om je heen ook beter gaan begrijpen en accepteren. Dit zijn de dingen die je moet weten over sociale angst:

1. Sociale angst heeft invloed op je brein, je lichaam en je gedrag
2. Je trucjes om jezelf te beschermen helpen je niet
3. Je verleden heeft veel invloed op je sociale angstklachten
4. Cognitieve gedragstherapie is niet altijd voldoende
5. Sommige mensen in je omgeving profiteren van jouw sociale angst

Dingen die je moet weten over sociale angst - wat is sociale angst precies?

Sinds ik de diagnose sociale angst heb gekregen ging er een wereld voor me open. Ineens begon ik te begrijpen wat er met me aan de hand was. Wat ik voelde, wat ik dacht en hoe ik reageerde. Alles viel op zijn plek. Sociale angst is een bepaalde mindset, de manier waarop je naar de wereld kijkt. Je hebt niet perse zo’n laag zelfbeeld dat je jezelf als de slechtste ziet, maar je zet jezelf wel standaard wat onder de ander. De ander zal wel gelijk hebben. 

Er zijn een heleboel dingen die invloed hebben op je sociale angst en die te maken hebben met sociale angst. Als je hier meer over wil lezen raad ik je aan om dit artikel te lezen, waarin ik een complete hulpgids beschrijf over sociale angst, wat het inhoudt en wat je er aan kan doen. 

Dingen die je moet weten over sociale angst: het heeft invloed op je brein, je lichaam en je gedrag

Een van de belangrijkste dingen die je moet weten over sociale angst is dat het invloed heeft op meer dan alleen je brein. Als je denkt dat sociale angst enkel en alleen een psychische aandoening is, dan heb je het mis. 

Ons brein is onlosmakelijk verbonden met ons lichaam. Alles is met elkaar in verbinding en reageert op elkaar. Daarom zijn er niet alleen cognitieve symptomen van sociale angst, maar ook lichamelijke en gedragssymptomen.

Je brein is het epicentrum van je lichaam. Het is de cockpit van waaruit alles wordt aangestuurd. De cognitieve symptomen hebben invloed op die cockpit. 

De angsten en onzekerheden die ontstaan in je hoofd versturen signalen naar de rest van je lichaam, die daar weer op reageert. Je gaat bijvoorbeeld blozen, of begint te zweten. 

Ook geeft je brein een signaal aan jouw gedrag. Dat gaat zo ontzettend snel dat je het niet eens altijd bewust in de gaten hebt. Er schiet een gedachte door je hoofd en aan de hand van die gedachte ga jij handelen. Je zet bijvoorbeeld een beschermingsmechanisme in om je te beschermen van ‘gevaar’.  Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van in je smartphone duiken, zodat het net lijkt alsof je druk bezig bent. 

Dan kan er ook niemand met je praten. Door te beseffen dat al deze verschillende symptomen op verschillende plekken in je lichaam met elkaar in verbinding staan kun je linkjes gaan leggen tussen het een en het ander. Het betekent ook dat als je werkt aan je cognitieve symptomen, dit ook invloed heeft op jouw lichamelijke en gedragssymptomen.

Je trucjes om jezelf te beschermen helpen je niet

Trucjes om jezelf te beschermen, ook wel beschermingsmechanismen genoemd, zijn een van de gedragssymptomen van sociale angst. Het is de manier waarop je omgaat met je angstklachten, vaak vooral als je nog niet weet dat je last hebt van sociale angst. Beschermingsmechanismen zijn kleine manieren die jou beschermen tegen het ‘gevaar’ wat je voelt. Ze geven je het idee van een veilig gevoel in sociale situaties. 

Op het moment dat je deze beschermingsmechanismen inzet voelt dat ook echt zo, maar op de lange termijn helpen deze beschermingsmechanismen je helemaal niet. Integendeel, ze houden jouw sociale angst juist in stand. Door beschermingsmechanismen in te zetten vermijd je de daadwerkelijke confrontatie met jouw angsten. Hierdoor blijft de angst voor die situatie bestaan. 

Een volgende keer als je weer in zo’n situatie zit, zul je weer angstig zijn. Of misschien wel angstiger. Wil je meer weten over beschermingsmechanismen bij sociale angst en wat het precies is? Lees dan meer in dit artikel. Voorbeelden van beschermingsmechanismen zijn:

• Alcohol drinken om minder angstig te zijn;
• Je telefoon altijd bij de hand hebben;
• Je hand voor je mond houden als je praat;
• Eindeloos voorbereiden op een sociale situatie;
• Een smoes gebruiken om je grenzen aan te geven;
• Iemand niet aankijken.

Het zijn dwangmatige handelingen die je doet vanuit angst. Je brein heeft ze jou automatisch aangeleerd. En hoe vaker je deze beschermingsmechanismen inzet, hoe meer je gaat geloven dat ze je echt helpen. Je wordt steeds afhankelijker van je beschermingsmechanismen. Het nadeel is alleen dat waar je jezelf voor wil beschermen, juist vaak niet is wat beschermd wordt. 

Neem bijvoorbeeld alcohol drinken om minder angstig te zijn en jezelf niet voor schut te zetten. Je moet dan wel goed maat weten te houden. De kans is groot dat door je angstige gevoelens, je te veel drinkt. En hierdoor jezelf juist voor schut zet. Toch geeft dit het signaal naar je brein: zie je wel. Je zet jezelf weer voor schut. En ga je de volgende keer toch weer drinken om minder gespannen te zijn. Eerder schreef ik een artikel over de vier grote nadelen van  beschermingsmechanismen bij sociale angst. Je leest het in dit artikel.

Je verleden heeft veel invloed op je sociale angst klachten

Sociale angst ontstaat niet zomaar. Al op het moment dat jij nog in de buik zit kunnen er al dingen gebeuren die impact op jouw mentale welzijn hebben. Wat er gebeurt tussen jouw ontstaan en je achtste levensjaar is als een blauwdruk voor de rest van je leven.

In die periode ontstaan jouw belemmerende overtuigingen. Die krijg je van je ouders mee en worden gevoed door jouw omgeving. Die overtuigingen ontstaan bijvoorbeeld omdat jullie thuis op een bepaalde manier tegen dingen aankijken. Maar het kan ook zijn dat jouw belemmerende overtuigingen ontstaan door iets wat je mist.

Dit noemen we ook wel emotionele verwaarlozing. Dit is wanneer je ouder(s) of verzorger(s) jou niet kunnen (of willen) ondersteunen in jouw emotionele behoeften als kind. Als je nog een kind bent weet je niet hoe je negatieve emoties als boosheid, verdriet, schuld en schaamte moet verwerken. Die verantwoordelijkheid ligt bij je ouders. Als je ouders dit niet doen, dan zul je hier last van krijgen in je volwassen leven.

Sociale angst is niet iets wat terug te vinden is in een gen. Wetenschappelijk gezien is sociale angst dus niet erfelijk van bijvoorbeeld je ouders. Maar we bestaan wel uit het DNA van de vier generaties voor ons. En ik geloof dat DNA een grote invloed heeft op wie we zijn en wie we worden. Let er maar eens op hoeveel je op je ouders lijkt, of zelfs op je grootouders.

Er is geen rechtlijnig antwoord op deze vraag, maar je familie om je heen speelt wel een grote rol in het ontstaan en voeden van jouw sociale angstklachten. 

Cognitieve gedragstherapie is niet altijd voldoende

De sociale angststoornis wordt in Nederland behandeld met cognitieve gedragstherapie. Eigenlijk wordt bijna elke stoornis of psychische aandoening in Nederland met cognitieve gedragstherapie behandeld. Op een of andere manier heeft deze therapie een soort heldenstatus gekregen. Cognitieve gedragstherapie is een vorm van psychotherapie. Dit noemen we ook wel een parapluterm voor allerlei verschillende therapieën die een psychotherapeut geeft. 

Lekker duidelijk hè? Niet echt nee. Het komt er op neer dat het een combinatie is van gesprekstherapie, dus het voeren van gesprekken, en gedragstherapie, focus op je gedrag en hoe je dit kan veranderen. Cognitieve gedragstherapie is bedoelt om inzicht te krijgen in je gevoelens, gedachtes en opvattingen over situaties. Vaak voel je die gedachtes en gevoelens wel, maar je hebt zo’n 50.000-60.000 gedachtes per dag en die schieten heel vaak onbewust voorbij. 

Cognitieve gedragstherapie richt zich heel bewust op het hier-en-nu. Volgens de theorie van cognitieve gedragstherapie is het niet zo interessant om te richten op het verleden. Het wordt gezien als een van de pluspunten van de therapie, maar ik heb het ervaren als een groot nadeel. 

De echte basis en oorzaak van mijn sociale angstklachten werden namelijk niet behandeld. Emotionele verwaarlozing veroorzaakt sociale angst, maar daar wordt dus niet bij stilgestaan. Ik leerde wel nieuwe gedachtes aan, maar die diepe gevoelens van oud zeer uit mijn verleden bleven mijn gedrag beïnvloeden. En dat had ik lang niet in de gaten, omdat het verleden niet besproken werd. 

Door zelf onderzoek te doen leerde ik hoeveel invloed het verleden op het hier-en-nu had. En in nieuwe therapie leerde ik wel beter omgaan met die triggers uit mijn verleden. Ze werden losgepeuterd, verhelderd en verholpen.   Door te weten dat je verleden zoveel invloed heeft op het heden, kun je zelf meer invloed uitoefenen op therapie. Maar kijk ook verder dan alleen cognitieve gedragstherapie. 

Lichamelijke therapie werkt bijvoorbeeld ook heel goed. Helaas wordt dit lang niet altijd vergoed vanuit de zorgverzekering. We leven wat dat betreft in een ingewikkelde tijd, waarin het daadwerkelijk oplossen van psychische aandoeningen helaas niet meer centraal staat.

Sommige mensen in jouw omgeving profiteren van jouw sociale angst

Als je last hebt van sociale angst ben je heel erg bezig om het je omgeving naar de zin te maken. Je wil graag aardig gevonden worden en daarvoor wring je je in allerlei bochten. En dat zorgt zo nu en dan voor heel vreemd gedrag. Maar altijd aardig gevonden worden zorgt niet voor de resultaten die je vaak hoopt. Vaak gebeurt er juist iets wat averechts op je verwachtingen staat. Je kunt een ander namelijk niet beïnvloeden om jou aardig te vinden. Ze houden altijd hun eigen mening en gedachtes. 

Doordat je met sociale angst veel bezig bent met de ander pleasen, heb je niet altijd in de gaten wat voor slechte invloed anderen op je hebben. Jouw onzekerheid kan voor iemand anders heel goed uitkomen, omdat die ander daardoor altijd gelijk heeft. Vriendschap en relaties zijn een wisselwerking. Waar jij iets ervaart, ervaart de ander ook wat. 

Op het moment dat je gaat herstellen en meer zelfvertrouwen krijgt, zul je merken dat relaties kunnen gaan botsen. Dat mensen ineens helemaal niet zo blij voor je zijn, of uit contact gaan. Dat heeft vaak te maken met je gedrag wat je jarenlang hebt laten zien en het gedrag wat je nu laat zien. Dat past niet bij hen en ze kunnen er lang niet altijd wat mee.

 Mijn toenmalige beste vriendin vond het helemaal niet gunstig dat ik in de gaten kreeg welke beschermingsmechanismen ik had en hoe ik die veranderde. Ons contact ging van drie keer in de week contact naar een keer in de drie weken. Ik miste haar ontzettend, maar het duurde een hele tijd voor ik begreep dat ze niks meer met mij kon. Dat ik haar ongemakkelijk maakte met mijn zelfvertrouwen. 

Waarom deze dingen je helpen bij sociale angst

Kennis is macht, daar ben ik van overtuigd. Hoe meer ik leerde over mijn sociale angst, hoe meer zelfvertrouwen ik kreeg. Ik begreep mezelf beter en leerde mezelf vergeven voor de dingen die me jarenlang klein hielden. Dit zijn wat mij betreft vijf hele belangrijke dingen die je moet weten over sociale angst. Ik wil ook graag dat jij in je kracht gaat staan. Dat is de kern van RAARsociaal. Jij mag er zijn zoals je bent, met al je gekkigheden en gebreken. Want iedereen heeft mindere kanten. Dat hoort bij het leven en bij mens zijn. 

Welke dingen die je moet weten over sociale angst kende jij nog niet? 

Liefs, 

Linda