Oud zeer van Bram Bakker: een persoonlijke geschiedenis (review)

Oud zeer. Misschien heb je me deze uitdrukking wel eens horen zeggen. Het is de titel van het boek van Bram Bakker, oud psychiater en auteur van oud zeer. Misschien heb je wel eens van Bram Bakker gehoord. Hij staat ook wel bekend als de cowboy in de psychatrie. Hij heeft zich jarenlang sterk gemaakt voor vernieuwing binnen de GGZ en psychiatrie. Tot hij besloot om de GGZ achter zich te laten.

Bram is nu auteur men uitgever bij zijn eigen Uitgeverij Lucht. Hij werkt met een aantal partners aan het gezondheidsplatform De Balanskliniek. Een platform dat ondersteuning biedt en de weg naar de hulpverlener bij psychische problemen die een bestaande balans dreigen te verstoren kan begeleiden. 

Bram Bakker is in mijn leven gekomen via mijn vader. Ik ben namelijk niet de enige die worstelt met mentale kwetsbaarheid én daar hard mee aan de slag is. Bram inspireerde mijn vader en mijn vader inspireerde mij weer met de kennis van Bram. 

Onze visie op mentale gezondheid en ontwikkeling ligt dicht naast elkaar. En dat is heel fijn, want ik voel me soms een pionier en dat kan erg eenzaam zijn. Dit boek heeft mij de bevestiging gegeven van de theorie die ik zelf al heb ontdekt en dat geeft kracht en motivatie. 

In deze review over oud zeer van Bram Bakker deel ik de volgende punten met je:

1. Inleiding en context
2. Het verhaal oud zeer – een samenvatting
3. De schrijfstijl van de auteur – Bram Bakker – oud zeer
4. Thema’s en boodschap oud zeer
5. Emotionele impact
6. Wat vond ik goed aan het boek oud zeer
7. Wat vond ik minder aan het boek oud zeer
8. Aanbeveling
9. Conclusie

Inleiding en context

Het kan maar zo zijn dat je wel eens van Bram Bakker gehoord hebt. Bram Bakker is een oud psychiater die bekend staat om zijn spraakmakende opinies en wordt ook wel de cowboy van de psychiatrie genoemd. Hij is ook geregeld op tv geweest. Nu heeft Bram zijn registratie als psychiater laten verlopen en is een nieuw pad ingeslagen.

Bram gelooft dat er meer mogelijk is dan wat de GGZ nu doet en zijn kijk op medicatie is ook steeds meer veranderd. Hij gelooft niet dat medicatie geen bijdrage kan leveren, maar wel dat er zoveel meer is om te doen aan je mentale gezondheid dan alleen medicatie. En er veel meer aandacht mag komen voor het verleden. En dat spreekt mij ontzettend aan.

Ik ben zelf met Bram in aanraking gekomen via mijn vader. Mijn mentale klachten komen niet zomaar uit de lucht vallen, mijn ouders hebben ook hun nodige struggles. Mijn vader kende Bram al van tv en zijn stijl spreekt hem heel erg aan. Een paar maanden geleden trok hij de stoute schoenen aan en vroeg een gesprek aan bij Bram. En tijdens dat gesprek heeft hij ook RAARsociaal benoemd, waarop Bram het gesigneerde boek oud zeer meegaf met het bericht dat we eens kennis moesten maken.

Ik was al het geleende exemplaar van mijn vader aan het lezen, waar ik heel erg enthousiast over was. Ik vond het dan ook een eer om een eigen boek te krijgen mét een persoonlijke boodschap. Ondertussen heb ik ook al gehoor aan die boodschap gegeven, heb ik kennisgemaakt met Bram en ben ik op de netwerkdag van de Balanskliniek geweest. Want naast schrijver heeft Bram ook een platform gecreëerd van zorgprofessionals die, net als hij, dingen een beetje anders doen. En oud zeer zal je ook zeker veel dingen leren die je binnen de GGZ nog nooit gehoord hebt.

Het verhaal oud zeer - een samenvatting

In Oud Zeer blikt Bram Bakker, voormalig psychiater, terug op zijn verleden en pluist samen met de lezer uit waar in het verleden de pijn vandaan komt waar hij in het heden nog last van heeft. Hij kijkt hierbij vooral naar wat er niet was in zijn jeugd: ruimte voor gevoel. Iets wat een heleboel mensen uit eigen ervaring kennen. Bij Bram Bakker stak het ‘oud zeer’ pas na zijn vijftigste flink de kop op en dat uitzoeken en aangaan veranderde zijn leven ingrijpend.

In het boek vertelt Bram persoonlijke verhalen over zijn ervaringen in zijn jeugd, maar ook zijn ervaringen als psychiater met cliënten. Op die manier laat hij zijn eigen hersenspinsels en manier van behandelen aan je zien bij zijn cliënten met trauma en lees je hoe hij daar in groeit naarmate hij meer leert over oud zeer. Daarnaast legt hij uit wat een onveilige jeugd in je volwassen leven met zich mee kan brengen.

Oud zeer is eigenlijk een andere benaming voor trauma En daar gaat Bram Bakker aan het begin van dit boek gelijk op in. Want wat is trauma nou precies? We denken bij trauma vaak gelijk aan oorlogen, ongelukken of andere heftige dingen. Maar trauma kan ook veel kleiner zijn. Het kan ook het ontbreken van iets zijn. En vroeger was dat in heel veel gezinnen een gebrek aan affectie. Daar zoomt Bram verder op in.

Ook legt hij uit hoe trauma’s tot uiting komen, zowel psychisch als fysiek. Daarbij legt hij uit hoe trauma behandeld wordt en hoe je het zou moeten behandelen.

Daarnaast vertelt Bram in het boek over de feitelijke kennis rond trauma’s en emotionele verwaarlozing. Hij zoomt in op de relaties die je hebt als kind en welke impact ze op je hebben. Vooral de impact in je volwassen leven, op jouw contact met anderen en jouw seksualiteit. De volgende hoofdstukken komen in het boek oud zeer van Bram Bakker voor:

1. Wat is trauma?
2. Hoe uit een trauma zich?
3. Hoe behandel je een trauma?
4. Hoe kan het ook?
5. Moederband
6. De rol van seks
7. Over familie en vrienden
8. Liefdesrelaties
9. Maar hoe dan wel?

De schrijfstijl van de auteur - Bram Bakker - oud zeer

Ik vond het boek oud zeer op sommige momenten heel lekker weglezen, maar soms ook wel een beetje lastig. Je merkt dat dit een boek is dat geschreven is door een professional. En het is ook niet perse specifiek bestemd voor cliënten, maar juist ook voor andere zorgprofessionals die mensen willen behandelen die tegen oud zeer aanlopen.

De persoonlijke verhalen die Bram schrijft vond ik zelf prettig en begrijpelijk om te lezen. De schrijfstijl voelt professioneel, maar ook warm en kwetsbaar. Het is een professionele en hier en daar een beetje deftige schrijfstijl. Het doet mij een beetje herinneren aan andere boeken die ik heb gelezen van psychologen en psychiaters. Maar er zit wel een enorm verschil tussen: oud zeer heb ik uitgelezen en bij die andere boeken ben ik afgehaakt. Daar werd het taalgebruik me te moeilijk en kon ik niet meer goed opnemen wat er nu precies gezegd werd.

Thema's en boodschap oud zeer

De titel van het boek oud zeer van Bram Bakker vat het grote thema van dit boek heel mooi samen: over vroeger dat nog pijn doet. Dit boek vertelt over de trauma’s die je in je jeugd hebt opgedaan, soms heel duidelijk, maar vaak verscholen achter gewoontes, die in jouw volwassen leven voor problemen (kunnen) zorgen.

En dan heeft hij het niet specifiek over de dingen die zijn gebeurt, maar eerder de dingen die zijn nagelaten in je jeugd. Vooral op het gebied van gevoel. Het gaat voornamelijk over het opgroeien in een gevoelsarm en emotioneel onveilig klimaat. Als er voor jou als kind geen, of te weinig, aandacht was voor jouw negatieve emoties. Dat je worstelde met gevoelens van schuld en schaamte, door de manier waarop je ouders met je omgingen.

Daarnaast vertelt oud zeer welke relaties en connecties invloed hebben op jouw trauma. Het gaat over de band tussen moeder en kind, de relatie met seks en het contact wat je hebt met familie en vrienden. Het laat zien wat er vroeger van invloed is geweest en wat in het heden valkuilen zijn voor mensen met oud zeer en in welk gedrag je oud zeer herkend.

Bram Bakker wil met dit boek vertellen waar veel mensen met mentale klachten mee worstelen, namelijk hun verleden. En als we echt willen dat mensen een beter en lichter leven kunnen leven dan is het van groot belang om op dat verleden te gaan richten. Want door oud zeer te verwerken nemen je mentale klachten in het heden af.

Emotionele impact

Voor mij is het boek oud zeer best wel confronterend. Ik viel van herkenning in herkenning, maar van tijd tot tijd is het ook heel zwaar om te lezen. Daarom heb ik dit boek in kleine stukjes gelezen. En ik ben niet de enige die dat doet. Mijn beste vriendin, die ook worstelt met oud zeer, doet het ook op deze manier. De informatie is ontzettend waardevol, maar brengt ook veel pijnlijke gevoelens teweeg.

Bram bespreekt onderwerpen die toch vaak nog vermeden lijken te worden, zoals familierelaties, maar ook seks. Dat is ontzettend belangrijk, maar het laat ook zien waarom de onderwerpen vermeden worden. We willen wel de diepte in, maar zo diep.. dat is dan wel weer erg spannend.

Ik ben heel blij dat ik over deze onderwerpen heb kunnen lezen, want ze hebben me veel geleerd over mezelf en mijn verleden. Belangrijke dingen die me hebben geholpen om mijn oud zeer beter een plekje te geven. Door te weten dat andere mensen tegen dezelfde problemen aanlopen als jij, juist in zulke intieme situaties, voel je je minder eenzaam en minder raar en slecht over jezelf.

Daarom vind ik het ook zo belangrijk dat mensen zich uitspreken over kwetsbaarheid. En dat iemand die vanuit de GGZ komt en best een controversiële mening heeft zich zo kwetsbaar opstelt doet me echt ontzettend goed. Ik vind het inspirerend en motiverend om nog meer open te delen.

Wat vond ik goed aan het boek oud zeer

Een boek waarin iemand zijn persoonlijke verhaal deelt vind ik vaak veel sterker dan een globaal verhaal over verschillende mensen. Doordat Bram zijn eigen pijn kwetsbaar deelt in dit boek wordt het verhaal tastbaarder en echter. Een therapeut kan van alles vertellen over mentale gezondheid, maar een ervaringsdeskundige komt veel dieper binnen, aldus mijn ervaring.

Voor mij is het interessant om de kwetsbare kant van een professional te lezen, omdat ik zelf ook een zorgprofessional ben die worstelt met mentale klachten. Door dit boek weet ik dat dit prima naast elkaar kan bestaan. Het maakt mij niet een mindere hulpverlener, juist een betere!

Het boek oud zeer is recht door zee en laat niks aan de verbeelding over. Het verhaal is puur en van tijd tot tijd rauw en pijnlijk, wat het een ontzettend integer verhaal maakt. Dat vind ik ontzettend inspirerend.

Wat vond ik minder aan het boek oud zeer

Het boek oud zeer is niet persé alleen een boek voor gelijkgestemden om ervaringen te delen. Het is ook gericht op andere zorgprofessionals hoe die kunnen omgaan met oud zeer in het werk. Dat maakte dat ik het boek hier en daar wat zakelijk vond en ik de vibe van mijn opleiding en werkervaring herkende in het boek. Zelf vond ik dat op zich niet storend, maar ik kan me voorstellen dat er soms stukjes in het boek zijn die helemaal duidelijk zijn, omdat er wat vaktermen gebruikt worden die voor zorgprofessionals vanzelfsprekend zijn.

Ook had ik soms het gevoel dat de schrijver het idee had dat de lezer van het boek een sterkere mening heeft dan ik zelf als lezer had. Maar dat is echt persoonlijk. Ik vind overal gelijk een (negatieve) mening of oordeel over hebben ingewikkeld. Dat heeft te maken met mijn gereformeerde achtergrond. Zo nu en dan kreeg ik in het boek het gevoel dat mensen een zwaarder oordeel hebben dan ik dacht. En dat vond ik wel confronterend.

Ik hoop dat we dit soort oordelen en meningen over anderen en over hoe anderen dingen doen steeds meer mogen loslaten en elkaar laten zijn zoals we zijn. En ik weet zeker dat het boek oud zeer van Bram Bakker hier een waardevolle bijdrage aan doet door zo open te zijn over pijn uit het verleden.

Aanbeveling

Dit boek is geschikt voor iedereen die zich wil verdiepen in wat jouw verleden voor impact heeft in het heden. Het boek is deels gericht op gelijkgestemden, maar ook op zorgprofessionals die werken met mensen met oud zeer. Als je daar zelf niks mee doet kun je deze stukken overslaan. Het maakt de inhoud van het boek niet minder compleet.

Het is niet het meest makkelijke boek om te lezen. Dat heeft niks te maken met de schrijfstijl, maar alles met de zwaarte van het onderwerp. Ik vond het boek ontzettend confronterend en het lukte me dan ook niet om meerdere hoofdstukken in een keer te lezen. Maar dat is niet erg. Je hoeft het boek niet in een keer uit te lezen. Pak elke keer een stukje en leer per hoofdstuk meer over jouw eigen oude zeer.

Eigenlijk mag dit boek niet missen in je kast als je last hebt van sociale angst en meer wil weten over het ontstaan van jouw klachten en kwetsbaarheid. Het geeft je hele heldere inzichten en leert je accepteren wat er in je verleden is gebeurt.

Conclusie

Oud zeer is het tweede boek in de trilogie van Bram Bakker. Bram wordt ook wel de cowboy in de psychiatrie genoemd en is ook meerdere keren in de media geweest. Het kan dus maar zo dat je hem kent van TV. In oud zeer vertelt hij open en kwetsbaar over zijn eigen jeugd en de impact die het heeft gehad op zijn huidige leven.

Ik vond het boek voor mezelf best wel confronterend, omdat ik van herkenning in herkenning viel. Daarom kon ik het boek niet in een keer uitlezen, maar ik ben wel van mening dat dit een boek is die je moet gelezen hebben, om echt meer te weten over jouw verleden.

Het boek oud zeer is niet alleen gericht op ‘cliënten’ maar ook op zorgprofessionals die werken met mensen die last hebben van oud zeer. Her en der in het boek staat er dan ook uitgelegd hoe hulpverleners om kunnen gaan met hun cliënten. Dat is verder niet heel storend, maar misschien niet altijd even goed te begrijpen als je geen zorgprofessional bent.

Al met al is dit een heel waardevol boek die precies inzoomt op hoe jouw mentale klachten, in dit geval sociale angstklachten, tot stand zijn gekomen in je jeugd. Het geeft je inzicht en dat helpt je om steeds meer te accepteren wat er gebeurt is. Zo kun je jezelf leren troosten en vergeven en daardoor kun je weer groeien.

Liefs,

Linda